یکی از مهم‌ترین مراحل پیش از چاپ در صنایع کارتن‌سازی و بسته‌بندی، کلیشه سازی است. کلیشه‌ها معمولا یک ورق قابل انعطاف از جنس ژلاتین یا پلاستیک هستند که اغلب در چاپ فلکسو از آن‌ها استفاده می‌شود، در مقاله آشنایی با کلیشه به تفصیل به معرفی کلیشه و انواع آن پرداختیم.
در چاپ ماشین‌های لترپرس نیز از کلیشه استفاده می‌شود، در این روش چاپی سطح برجسته کلیشه مرکب را به خود جذب کرده و به کاغذ و مقوا منتقل می‌کند و قسمت‌هایی از کلیشه که گودتر هستند مرکب به آن‌ها جذب نمی‌شود، اما پیش از تمام این مراحل ابتدا لازم است که با توجه به نوع چاپ کلیشه سازی انجام شود.
همانطور که پیش‌تر ذکر کردیم کلیشه در انواع مختلفی ساخته می‌شود که با توجه به نوع کلیشه مورد نیاز برای چاپ می‌توان اقدام به کلیشه سازی کرد، اما هر نوع از کلیشه روش ساخت مخصوص به خود را داشته که در این مقاله از وبلاگ کیهان میهن قصد داریم به معرفی انواع روش‌های کلیشه سازی بپردازیم.
(کلیشه سازی)
لوازم مورد نیاز برای کلیشه سازی چیست؟
کلیشه سازی به کمک دستگاه‌هایی که مناسب برای این کار هستند ساخته می‌شوند که به آن‌های علاوه‌بر دستگاه کلیشه سازی میز نور یووی نیز گفته می‌شود. میز نور یووی از تعدادی لامپ یووی تشکیل شده است که به کمک آن‌ها می‌توانیم روی کلیشه خام طرح مورد نظر خود را چاپ کنیم.
همانطور که بارها ذکر کردیم کلیشه‌ها انواع مختلفی دارند، از این‌رو برای کلیشه سازی نیز از متریال‌های مختلفی استفاده می‌شود. در ادامه به مواد مورد نیاز برای ساخت کلیشه در انواع مختلف را ذکر می‌کنیم.
- در فرآیند ساخت کلیشه‌های فلزی از نایلوپرینت استفاده می‌کنند.
- در فرآیند ساخت کلیشه‌های ژلاتینی از ژلاتین 5 میل استفاده می‌کنند.
- در فرآیند ساخت کلیشه‌های چاپ سیلک از شابلون استفاده می‌کنند.
- برای پرینت گرفتن طرح چاپی روی کلیشه از کاغذ کالک استفاده می‌کنند.
- برای نگاتیو کردن طرح چاپی روی کلیشه از اسپری مخصوص این کار با نام اسپری بلک تورن استفاده می‌کنند.
- حلال شست‌وشو کلیشه برای کلیشه‌های ژلاتینی بنزین و تینر می‌باشد.
- حلال شست‌وشو کلیشه برای کلیشه‌های نایلوپرینت الکل صنعتی می‌باشد.
(دستگاه کلیشه سازی)
انواع روش‌های کلیشه سازی
پیش از آنکه به معرفی روش‌های کلیشه سازی بپردازیم انواع کلیشه‌های موجود در صنعت چاپ را نام می‌بریم اگر تمایل دارید که چیستی روش کار با انواع کلیشه آشنا شوید می‌توانید به مقاله‌ای که در ابتدای این مطلب نیز به آن اشاره کردیم مراجعه کنید.
- کلیشه سیلک
- کلیشه فلزی
- کلیشه ژلاتینی
- کلیشه چاپ تامپو
- کلیشه داغی
- کلیشه دیجیتال
روش ساخت کلیشه سیلک
برای ساخت کلیشه سیلک ابتدا طرح مورد نظر را پرینت می‌گیرند و سپس روی توری شابلون یک لایه نازک از لاک حساس می‌کشند، در مرحله بعدی طرح پرینت شده به همراه شابلون به داخل دستگاه می‌رود و پس از نوردهی به آن‌ها شابلون با فشار وارده آب می‌شود و کلیشه مورد نظر برای چاپ آماده می‌شود.
روش ساخت کلیشه فلزی
برای ساخت کلیشه فلزی ابتدا روی سطح فلز مورد نظر برای تهیه کلیشه مواد حساس به نور می‌ریزند که اغلب برای این کار از فیلم نگاتیو استفاده می‌کنند. در مرحله دوم به کمک اسید قسمت‌های غیر ضروری روی فلز را گود می‌کنند و قسمت‌هایی که نور به آن‌ها برخورد می‌کند محکم‌تر می‌شوند.
این نوع از کلیشه غالبا برای ساخت مهرهای برجسته استفاده می‌شود. مهرهای برجسته بدون نیاز به جوهر و استامپ قابلیت برجسته کردن را دارند و می‌توانند به راحتی طرح مورد نظر را روی کاغذ چاپ کنند. معمولا برای تولید مهرهای برجسته از کلیشه‌های نایلوپرینت استفاده می‌شود.
(کلیشه ژلاتینی)
روش ساخت کلیشه ژلاتینی
برای ساخت کلیشه ژلاتینی ابتدا طرح مورد نظر را در کامپیوتر طراحی می‌کنند و سپس روی کاغذ کالک پرینت می‌گیرند. در مرحله بعدی کاغذ پرینت شده را به همراه پلاستیک یا ژلاتین داخل میز یووی قرار می‌دهند و پس از آنکه نوردهی انجام شد به کمک فرچه و حلالی که پیش‌تر ذکر کردیم صفحه ژلاتینی را شست‌وشو می‌دهند تا طرح موردنظر برجسته شود.
روش ساخت کلیشه چاپ تامپو
برای ساخت کلیشه چاپ تامپو نیز ابتدا همانند روش ساخت کلیشه ژلاتینی طرح را به کمک نرم‌افزارهای مخصوص در کامپیوتر طرح می‌کنند و آن را روی کاغذ کالک پرینت می‌کنند. برای تهیه این نوع کلیشه می‌توان از لاک مایع نیز استفاده کرد، سپس روی میز نور آن را قرار می‌دهند، سپس طرح موردنظر را اسید زده و روی کلیشه قرار می‌دهند.
روش ساخت کلیشه داغی
کلیشه داغی اغلب برای چاپ کارت عروسی، سررسید، تقویم و موارد این چنینی روی چرم استفاده می‌شود، همچنین از کلیشه داغی برای چاپ طلاکوب یا برجسته نیز استفاده می‌شود. در فرآیند ساخت این کلیشه پس از آنکه طرح مورد نظر بر روی کاغذ کالک چاپ شد آن را به همراه نایلوپرینت داخل دستگاه کلیشه سازی قرار می‌دهند تا به آن نور بتابانند. در مرحله نهایی کلیشه را با فرچه و حلال مناسب با آن شست‌وشو می‌دهند. کلیشه نایلوپرینت قابلیت تحمل دما تا 200 درجه را دارد از این‌رو برای چاپ داغی بر روی چرم مناسب است.
(کلیشه دیجیتال)
روش ساخت کلیشه دیجیتال
ساخت کلیشه دیجیتال طی 7 مرحله انجام می‌شود. کلیشه‌های دیجیتال دارای یک لایه ماسک هستند که این لایه به نور لیزر CDE حساس می‌باشد، پس از آنکه نور لیزر به این لایه تابیده می‌شود همانند فیلم آنالوگ عمل می‌کند در ادامه به بررسی مراحل تولید این کلیشه می‌پردازیم:
- ابتدا به پشت کلیشه نور تابیده می‌شود.
- سپس بر روی لایه ماسک کربی تصویرسازی می‌شود.
- نور اصلی یا نور رو، نوری است که باعث چاپ روی کلیشه می‌شود که منجر به سفت شدن پلیمرهای آن می‌گردد.
- در این مرحله قسمت‌هایی که نور به آن نرسیده است، شست‌وشو داده می‌شود.
- سپس کلیشه را خشک می‌کنند.
- در این مرحله برای اینکه دیگه چسبندگی بر روی کلیشه وجود نداشته باشد نوردهی نهایی می‌شود.
- مرحله نهایی کنترل کیفیت است که به کمک دستگاه سختی سنج مراحل سختی و تولید کلیشه را مورد بررسی قرار می‌گیرد.
سخن آخر
در قدیم کلیشه سازی کار بسیار سخت و زمان‌بری بوده است، اما امروزه با توجه به پیشرفت روز افزون تکنولوژی باعث راحتی و صرفه‌جویی در زمان و هزینه شده است و امروزه کلیشه سازی بسیار مقرون به‌صرفه‌تر و سریع‌تر از گذشته است. در این مقاله از وبلاگ سایت کیهان میهن به بررسی انواع روش‌های کلیشه سازی پرداختیم، امیدواریم موارد ذکر شده در این مطلب برای شما عزیزان مفید واقع شده باشد.
دیدگاه خود را بنویسید